همه ما بارها اسم پورتال را شنیده ایم. اما احتمالا برای بسیاری از ما این سئوال بوجود آمده باشد که معنی دقیق یک پورتال چیست؟ خاصیت ها و خصوصیات آن چیست و چه تفاوتی با یک وب سایت دارد.

پورتال برابر فارسی برای واژه PORTAL است که در فرهنگ لغات به “دریچه“، “درگاه” و “مدخل” معنی شده است. اما استعمال کلمه پورتال در فناوری اطلاعات معنای متفاوتی دارد.

به بیان ساده تر، پورتال صفحه ای در وب است که امکاناتی را به چهره مجازی در برگزیدن کاربر پیمان می دهد و دسترسی راحت را بدون توجه به محل فیزیکی در مورد هر چیزی که کاربر احتیاج دارد، برای او فراهم می کند.

می توان گفت یک پورتال، درگاهی به دنیای مجازی است که به وسیله کاربر می تواند با به کارگیری امکانات فراهم شده در آن، تمامی نیازهای خویش را پژوهشگر سازد. مورادی همچون جستجو کردن ،خرید نیازهای روزمره، مدیریت حساب های بانکی، افزایش و کاهش اعتبار یک حساب اعتباری و یا به روزرسانی اطلاعات مشکل افزاری از محل کار. آنها کل چیز را از راه درگاهی واحد برای کاربران خود فراهم می سازند.

پورتال چند خاصیت اصلی دارد:

تجمع اطلاعات
هدف دار بودن اطلاعات
دردسترس بودن اطلاعات
دریچه ورود منحصر به فرد
یک پورتال همانند یک رایانه شخصی، دیتاها، اطلاعات و خدمات متفاوتی را در یک صفحه وب واحد و به صورتی سازگار و کاربر پسند در دسترس می گذارد. این درگاه یک نقطه شروع یا صفحه اصلی مشخصی دارد که در ابتدا کاربران در موعد اتصال به وب، آن را نگریستن می کنند. با این تفاوت که بر خلاف یک کامپیوتر، پورتال این قابلیت را دارد که از به وسیله گردآور مفصل ای از دستگاه ها همچون موبایل و تبلت که قابلیت اتصال به وب در آنها وجود دارد، مورد استفاده پیمان گیرد.

تفاوت پورتال و وبسایت
با وجود اینکه همانندگی ظاهری بسیاری میان یک وبسایت و یک پورتال هستی دارد، اما این دو تفاوت های زیادی هم دارند. این شباهت به گونه ای است که در نگاه نخست تفاوت محسوسی میانی آن دو تماشا نمی شود. ولی این سوال مطرح است که به طور مشخص تفاوت آن دو در چیست؟

پورتال ها عموما حاوی مطالبی هستند که جنبه اطلاعات عمومی دارند. این داده ها از منابع متنوع بر روی یک پورتال جمع آوری می شوند که معمولا حائز پراکندگی فراوانی هستند. به همین خاطر، در بسیاری از آنها، ابزاری همانند Directory وجود دارد الی این اطلاعات را طبقه بندی کند.

اما داده هایی که در یک وبسایت قرار دارند، معمولا از منابع محدودتری تامین شده و پراکندگی زیادی ندارند. آنها حول یک محور و سوژه مشخص بعید می زنند و اصطلاحا تخصصی تر می باشند.

عموما می نا خاصیت های ذیل یک پورتال را از یک وبسایت متمایز می کند:

درگاه ورود منحصر به فردی که از طریق آن به گردآور ای از منابع پیوسته با پورتال دسترسی خواهید داشت
نمایشی هدفمند از اطلاعات با بهره گیری از تجربیات کاربر
دسترسی بخش بندی شده به ازدحام از دیتا ها و اطلاعات دسته بندی شده
امکان برقراری بستگی و مشارکت میانی تمامی کاربران و استفاده کنندگان در پورتال
امکان پیوستن به نرم ادوات و سیستم های نرم افزاری که گردش کاری مشخص و تعریف شده ای دارند
نسل مترقی پورتال ها
اگر کمی به عقب برگردیم، تماشا می کنیم که زمانی دگرگونی سیستم های نرم افزاری به نوع ای اتفاق افتاد که دیگر لازم فقدان برای کار با یک برنامه، سایر برنامه ها را بست. یعنی بدون آنکه با مشکلی روبرو شویم توانا بودیم همهنگام از چند برنامه کاربردی کاربرد کنیم. شرایطی که تا قبل متعلق به هستی نداشت. تاریخچه پورتال ها از همان سررسید ابتدا شد.

ظهور دودمان اول
اولین پورتال ها، که به عنوان نسل نخست شناخته می شوند، مبتنی بر فراهم نمودن درونمایه ایستا و مستندات اطلاعاتی زنده بودند. برای مثال می توان سرآمد این دودمان را سایت های YAHOO یا EXCITE دانست.

آنها اهداف مشابهی را پیگیری می کردند و صفحه واسط مشخص و منحصر به فردی را برای دستیابی به اطلاعات، در کمر بستن کاربر پیمان دادند. این اطلاعات معمولا شامل آگاهی ها شرکت، شرایط و فرم های استخدام، اطلاعاتی مربوط به کارکنان و وضعیت ارتباط با آنها، مستندات رسمی و سیاست های اعلام شده شرکت و همچنین لینک های ارتباطی سودمند می باشد.

نسل دوم پورتال ها
در این نسل بر اطلاعات مشخص تر و نرم ادوات تمرکز شده است. در اصل در مقوله فراهم آوردن اطلاعات بسیار شبیه به دودمان نخست بودند، با این حال تفاوت مهمی وجود داشت. این نسل امکان مشارکت کاربران را در محیطی به هم ادامه فراهم می کردد و همین امکان، نقطه تمایز آنها با نسل پیشین به حساب می آید.

نسل دوم پورتال ها امکان مشارکت متقابل را برای تیم های کاری که در ادارات مجازی حضور دارند و به منظور اتمام وظایفشان فراهم می کردند. آنها سرویس های گوناگونی داشتند که از آنگونه می طاقت به سرویس های مدیریت درونمایه و امکان گفتگو اشاره کرد. آنها قابلیت تعریف گروه های کاربری نیز داشتند. در واقع می تاب گفت این پورتال ها زیرساخت مشارکت درونی را در یک سازمان را فراهم می ساختند.

نسل سوم پورتال ها
دراین نسل، پورتال ها به منظور برپایی فضایی مناسب برای تجارت الکترونیک طراحی شدند. آنها به عنوان واسطی برای برقراری ارتباطی بهتر وسط کارمندان، جاسازی کنندگان، فرآوری کنندگان و مشتریان عمل کردند. خصوصیت شگفت انگیز آنها امکان وابستگی نرم افزارهای مستقر در سرورهای گوناگون است.

به عبارت دیگر، این پورتال ها نقطه به هم ملحق شدن درونمایه و برنامه های کاربردی مستقر در سرورهای مختلف به صورت همهنگام و با به کارگیری مشارکت سرویس های خدماتی آنان هستند. به ویژه این که امکان دسترسی به درونمایه و امکانات سیستم های مختلف را از طریق ابزارها و تجهیزات گوناگون و متناسب با نیاز کاربران فراهم می کنند.

حتی اینها به صورتی اتوماتیک و بر اساس نقش کاربران، هدفمند شده و ویژگی های منحصر به فردی را به آنها ارائه می دهند. به ذکر دیگر، شیوه نمایش، محتوا و امکانات در دسترس، متناسب با تعریف نقش برای کاربران متغیر می باشد.

ویژگی موثری در توسعه آینده این دودمان از پورتال ها، قابلیت ایجاد چارچوب های کاری مفتوح و تعریف نشده برای سرویس های عمومی خواهد بود.